1
ابوالفضل خدائی: دو کتاب «دیپلماسی نوین انرژی روسیه؛ مروری بر سیاستگذاری و امنیت انرژی در عصر پوتین» از انتشارات خبر امروز و کتاب «ایران و همسایگان ایران» از نشر وزارت خارجه به قلم عباس ملکی در نشست «روسیه در عصر پوتین» روز گذشته شنبه بیستم اردبیهشت‌ماه در نمایشگاه کتاب رونمایی شد. این نشست به همت خبرگزاری خبرآنلاین و با همکاری دفتر مطالعات بین المللی وزارت خارجه در غرفه وزارت امور خارجه در نمایشگاه کتاب برگزار شد.
در این نشست عباس ملکی عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف، الهه کولایی استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، جهانگیر کرمی استاد گروه مطالعات روسیه دانشکده مطالعات جهان و کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه حضور داشتند.
در این نشست کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه در سخنانی اظهار کرد: از برادر عزیزم، آقای ملکی و همکارانشان، بابت خلق این دو اثر ارزشمند سپاسگزارم. ایشان با دانش و تجربه‌ای که دارند، در حوزه سیاست خارجی مسئولیت‌های مهمی بر عهده داشته و نقش مؤثری ایفا کرده‌اند. پس از آن نیز فعالیت خود را متوقف نکرده و با پشتوانه علمی و دانشگاهی، مسیر را ادامه داده‌اند و آثار و مقالات قابل توجهی منتشر کرده‌اند.
جلالی افزود: برگزاری چنین نشست‌هایی می‌تواند تأثیر روشنگرانه‌ای در سیاست خارجی و فعالان این عرصه داشته باشد. در این جلسه، چهره‌های برجسته‌ای حضور داشته و برخی از شخصیت‌های مهم سخنرانی کرده‌اند. آقای دکتر کرمی و خانم کولایی از افراد صاحب‌نظر در حوزه روسیه محسوب می‌شوند. در مدتی که در روسیه مشغول فعالیت بوده‌ام، روند امور و مقالات را بررسی کرده‌ایم و به‌وضوح مشخص است که ایرانیان مسائل زیادی درباره روسیه در ذهن دارند که جامعه نخبگانی کشور باید به رفع آن‌ها کمک کند. به گفته خانم کولایی، دلیل عدم پیشرفت پروژه‌ها این است که جریان نخبگی کشور در بسیج کار نقش ایفا نمی‌کند و بخش اجرایی نیز همراهی لازم را ندارد. این مسئله به دولت‌ها مربوط نمی‌شود، چرا که در سه دولت مختلف سفیر بوده‌ام و با وجود تغییر دولت‌ها، روند امور همچنان دچار توقف شده است. بنابراین لازم است که جریان رسانه‌ای و نخبگان کشور در کنار این موضوع قرار گیرند و حمایت کنند.
روسیه با خفگی ژئوپلیتیکی مواجه شده است
یکی از مواردی که باید بررسی شود، قرارداد کریدور شمال ـ جنوب است. این توافق در سال ۲۰۰۰ امضا شد و هدف آن تسهیل انتقال کالا از شرق و جنوب شرق آسیا به اروپا بود، بدون اینکه مسیر طولانی ۱۷ هزار کیلومتری طی شود. این کریدور، مسیر جایگزینی با طول تقریبی ۷ هزار کیلومتر ارائه می‌دهد که از سه شاخه ایران، ترکمنستان، قزاقستان، روسیه و همچنین مسیرهای دریای خزر و گذرگاه غربی ایران، روسیه و آذربایجان عبور می‌کند. بنابراین این یک کریدور بین‌المللی محسوب می‌شود و مختص روسیه نیست. اما پرسش اصلی این است که طی این ۲۰ سال چه پیشرفتی در توسعه این مسیر حاصل شده است؟ و چرا مسیر ۱۶۲ کیلومتری رشت ـ آستارا همچنان متوقف مانده است؟
در سال ۲۰۲۴ از مسیر شرقی این کریدور، یعنی ایران، ترکمنستان و قزاقستان، حدود یک میلیون و هشتصد هزار تن کالا عبور کرد. مسیر دریای خزر میزبان ۹ میلیون تن کالا بود و مسیر ایران و آذربایجان نیز انتقال ۳ میلیون تن کالا را به ثبت رساند.
در این نشست عباس ملکی عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف، الهه کولایی استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، جهانگیر کرمی استاد گروه مطالعات روسیه دانشکده مطالعات جهان و کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه حضور داشتند.
در این نشست کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه در سخنانی اظهار کرد: از برادر عزیزم، آقای ملکی و همکارانشان، بابت خلق این دو اثر ارزشمند سپاسگزارم. ایشان با دانش و تجربه‌ای که دارند، در حوزه سیاست خارجی مسئولیت‌های مهمی بر عهده داشته و نقش مؤثری ایفا کرده‌اند. پس از آن نیز فعالیت خود را متوقف نکرده و با پشتوانه علمی و دانشگاهی، مسیر را ادامه داده‌اند و آثار و مقالات قابل توجهی منتشر کرده‌اند.
جلالی افزود: برگزاری چنین نشست‌هایی می‌تواند تأثیر روشنگرانه‌ای در سیاست خارجی و فعالان این عرصه داشته باشد. در این جلسه، چهره‌های برجسته‌ای حضور داشته و برخی از شخصیت‌های مهم سخنرانی کرده‌اند. آقای دکتر کرمی و خانم کولایی از افراد صاحب‌نظر در حوزه روسیه محسوب می‌شوند. در مدتی که در روسیه مشغول فعالیت بوده‌ام، روند امور و مقالات را بررسی کرده‌ایم و به‌وضوح مشخص است که ایرانیان مسائل زیادی درباره روسیه در ذهن دارند که جامعه نخبگانی کشور باید به رفع آن‌ها کمک کند. به گفته خانم کولایی، دلیل عدم پیشرفت پروژه‌ها این است که جریان نخبگی کشور در بسیج کار نقش ایفا نمی‌کند و بخش اجرایی نیز همراهی لازم را ندارد. این مسئله به دولت‌ها مربوط نمی‌شود، چرا که در سه دولت مختلف سفیر بوده‌ام و با وجود تغییر دولت‌ها، روند امور همچنان دچار توقف شده است. بنابراین لازم است که جریان رسانه‌ای و نخبگان کشور در کنار این موضوع قرار گیرند و حمایت کنند.
روسیه با خفگی ژئوپلیتیکی مواجه شده است
یکی از مواردی که باید بررسی شود، قرارداد کریدور شمال ـ جنوب است. این توافق در سال ۲۰۰۰ امضا شد و هدف آن تسهیل انتقال کالا از شرق و جنوب شرق آسیا به اروپا بود، بدون اینکه مسیر طولانی ۱۷ هزار کیلومتری طی شود. این کریدور، مسیر جایگزینی با طول تقریبی ۷ هزار کیلومتر ارائه می‌دهد که از سه شاخه ایران، ترکمنستان، قزاقستان، روسیه و همچنین مسیرهای دریای خزر و گذرگاه غربی ایران، روسیه و آذربایجان عبور می‌کند. بنابراین این یک کریدور بین‌المللی محسوب می‌شود و مختص روسیه نیست. اما پرسش اصلی این است که طی این ۲۰ سال چه پیشرفتی در توسعه این مسیر حاصل شده است؟ و چرا مسیر ۱۶۲ کیلومتری رشت ـ آستارا همچنان متوقف مانده است؟
در سال ۲۰۲۴ از مسیر شرقی این کریدور، یعنی ایران، ترکمنستان و قزاقستان، حدود یک میلیون و هشتصد هزار تن کالا عبور کرد. مسیر دریای خزر میزبان ۹ میلیون تن کالا بود و مسیر ایران و آذربایجان نیز انتقال ۳ میلیون تن کالا را به ثبت رساند.
