0
– در این بیست‌وسه سالی که ما مذاکره داشتیم، معمولاً روس‌ها و اروپایی‌ها حضور داشتند. اکنون اروپایی‌ها گلایه‌مند هستند که چرا کنار گذاشته شده‌اند. آیا روس‌ها نیز گلایه‌ای ندارند؟
-نه، روس‌ها گلایه‌ای ندارند، ولی مرتب می‌گویند: «ما آماده‌ایم که در هر حوزه‌ای که شما بخواهید ایفای نقش کنیم.» یعنی روس‌ها بدون اینکه محدودیتی ایجاد بکنند، این آمادگی را دارند. این را من بارها و بارها هم در ملاقات‌های خودم، چه زمانی که همراه جناب وزیر بودیم در ملاقات‌های ایران و روسیه، دیده‌ام. روس‌ها کاملاً به این نکته واقف هستند که ما علاقه‌مندیم با روسیه و چین کار جدی کنیم. همان‌طور که شما اشاره کردید، روس‌ها همیشه در مذاکرات حضور نداشتند. ما ابتدا با سه کشور اروپایی شروع کردیم، و پس از آن، روسیه و چین نیز به مذاکرات اضافه شدند. سپس آمریکایی‌ها هم وارد شدند، ولی بعداً آمریکا کنار کشید و ما با بقیه ادامه دادیم. سپس مسئله اوکراین پیش آمد و پس از آن، گفتگوهای جدیدمان با سه کشور اروپایی آغاز شد. ما همیشه گفته‌ایم که آماده‌ایم روسیه و انگلیس در گفتگوها حضور داشته باشند، و طبیعتاً این کار نیز در حال انجام است. از طرف دیگر، قرار ما این است که مرتب با یکدیگر مشورت داشته باشیم. این را هم بدانید که در ایران، بعضی‌ها این‌گونه القا می‌کنند که گویی روسیه از طرف ما خودسرانه با آمریکایی‌ها صحبت می‌کند، در حالی که این‌گونه نیست. بنای ما با روس‌ها این است که تمام گفتگوهایی که اگر قرار باشد از طرف ایران انجام شود، باید قبلش با ما تنظیم و هماهنگ شود.
وقتی روسیه و آمریکا در عربستان درباره اوکراین مذاکره می‌کردند، همین جریانی که شما اشاره کردید در داخل می‌گفتند روس‌ها در حال معامله هستند. شما این را نفی می‌کنید. طبیعتاً باید هم نفی شود، اما این جریانات داخلی که رسانه هم در دستشان هست، همیشه این گزاره را مطرح می‌کنند که روس‌ها در مواقع مهم معامله می‌کنند. نظر شما چیست؟
-در این رابطه چند نکته را عرض می‌کنم، نکته اول اینکه در داخل ایران، جریان غرب‌گرا علاقه‌مند نیست که ما متحدینی در خارج داشته باشیم. آن‌ها تلاش می‌کنند تا هر ارتباطی که ما با کشور دیگری می‌خواهیم برقرار کنیم را به ضرر ما جلوه دهند، در حالی که غرب نیز حاضر به ارتباط‌گیری با ما نیست. جمع این دو نگاه می‌شود صفر. من نمی‌دانم چرا برخی افراد که ادعای ملی‌گرایی و ایران‌دوستی دارند، متوجه این نکته نیستند که وقتی همه متحدین ما را نفی می‌کنند و غرب هم که ارتباط برقرار نمی‌کند، در نهایت ما منزوی می‌شویم. نکته دوم اینکه هر کشوری اگر در گذشته به ما ظلم کرده باشد یا حتی امروز خلف وعده کند، بلافاصله برخی با دیده اغماض به آن نگاه می‌کنند. اما درباره روسیه و برخی کشورها، به تاریخ رجوع می‌کنند و از تاریخ مدد می‌گیرند تا روابط امروز را تخریب کنند. این نیز نکته عجیبی است. نکته سوم اینکه ای‌کاش حداقل امانت‌داری در گفتار رعایت می‌شد. مثلاً در خصوص گفتگوی آقای رودنکو، معاون وزیر خارجه روسیه، در دومای روسیه، یکی از نمایندگان از ایشان پرسید که آیا معاهده مشارکت راهبردی با ایران شامل این می‌شود که اگر به ایران حمله شود، روسیه باید دفاع کند؟ ایشان پاسخ دادند که نه، چنین چیزی در این معاهده نیست، هرچند ما متحد ایران هستیم. ایران در اینجا بین دو گزینه بود؛ یا باید مانند کره شمالی و بلاروس، قراردادی با روسیه امضا می‌کرد که اگر به ما حمله شد، روسیه از ما دفاع کند – که اگر این کار را می‌کردیم، می‌گفتند استقلال ایران را فروختند – یا همان‌طور که الآن هست، با احترام و استقلال روابط داشته باشیم. حالا که روسیه می‌گوید چنین بندی در توافق‌نامه نیست، برخی رسانه‌های معاند فارسی‌زبان آمدند و جملاتی ساختگی به نام معاون وزیر خارجه روسیه منتشر کردند. اما دوستان ما در ایران پیگیری نکردند، در حالی که من متن اصلی را ترجمه کردم و برای مسئولین کشور ارسال کردم تا از موضع‌گیری اشتباه جلوگیری شود، و همه نیز تأیید کردند که پاسخ ایشان منطقی و درست است. اگر بخواهم از این جریان‌سازی‌ها، غیرامانت‌داری‌ها و بی‌صداقتی‌ها بگویم، بسیار است. ما طبعاً «روسوفیل» نیستیم، همچنان‌که «انگلوفیل» و یا طرفدار آمریکا هم نیستیم. ما طرفدار منافع ملی ایران هستیم. من در اینجا به عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران موظفم قاطعانه از منافع کشورم دفاع کنم. اما اینکه نگذاریم متحدین ما با ما متحد باشند و هر روز با استفاده از منابع رسانه‌ای غرب، جریانی علیه روابط کشورمان ایجاد کنیم، این انصاف نیست.
-نه، روس‌ها گلایه‌ای ندارند، ولی مرتب می‌گویند: «ما آماده‌ایم که در هر حوزه‌ای که شما بخواهید ایفای نقش کنیم.» یعنی روس‌ها بدون اینکه محدودیتی ایجاد بکنند، این آمادگی را دارند. این را من بارها و بارها هم در ملاقات‌های خودم، چه زمانی که همراه جناب وزیر بودیم در ملاقات‌های ایران و روسیه، دیده‌ام. روس‌ها کاملاً به این نکته واقف هستند که ما علاقه‌مندیم با روسیه و چین کار جدی کنیم. همان‌طور که شما اشاره کردید، روس‌ها همیشه در مذاکرات حضور نداشتند. ما ابتدا با سه کشور اروپایی شروع کردیم، و پس از آن، روسیه و چین نیز به مذاکرات اضافه شدند. سپس آمریکایی‌ها هم وارد شدند، ولی بعداً آمریکا کنار کشید و ما با بقیه ادامه دادیم. سپس مسئله اوکراین پیش آمد و پس از آن، گفتگوهای جدیدمان با سه کشور اروپایی آغاز شد. ما همیشه گفته‌ایم که آماده‌ایم روسیه و انگلیس در گفتگوها حضور داشته باشند، و طبیعتاً این کار نیز در حال انجام است. از طرف دیگر، قرار ما این است که مرتب با یکدیگر مشورت داشته باشیم. این را هم بدانید که در ایران، بعضی‌ها این‌گونه القا می‌کنند که گویی روسیه از طرف ما خودسرانه با آمریکایی‌ها صحبت می‌کند، در حالی که این‌گونه نیست. بنای ما با روس‌ها این است که تمام گفتگوهایی که اگر قرار باشد از طرف ایران انجام شود، باید قبلش با ما تنظیم و هماهنگ شود.
وقتی روسیه و آمریکا در عربستان درباره اوکراین مذاکره می‌کردند، همین جریانی که شما اشاره کردید در داخل می‌گفتند روس‌ها در حال معامله هستند. شما این را نفی می‌کنید. طبیعتاً باید هم نفی شود، اما این جریانات داخلی که رسانه هم در دستشان هست، همیشه این گزاره را مطرح می‌کنند که روس‌ها در مواقع مهم معامله می‌کنند. نظر شما چیست؟
-در این رابطه چند نکته را عرض می‌کنم، نکته اول اینکه در داخل ایران، جریان غرب‌گرا علاقه‌مند نیست که ما متحدینی در خارج داشته باشیم. آن‌ها تلاش می‌کنند تا هر ارتباطی که ما با کشور دیگری می‌خواهیم برقرار کنیم را به ضرر ما جلوه دهند، در حالی که غرب نیز حاضر به ارتباط‌گیری با ما نیست. جمع این دو نگاه می‌شود صفر. من نمی‌دانم چرا برخی افراد که ادعای ملی‌گرایی و ایران‌دوستی دارند، متوجه این نکته نیستند که وقتی همه متحدین ما را نفی می‌کنند و غرب هم که ارتباط برقرار نمی‌کند، در نهایت ما منزوی می‌شویم. نکته دوم اینکه هر کشوری اگر در گذشته به ما ظلم کرده باشد یا حتی امروز خلف وعده کند، بلافاصله برخی با دیده اغماض به آن نگاه می‌کنند. اما درباره روسیه و برخی کشورها، به تاریخ رجوع می‌کنند و از تاریخ مدد می‌گیرند تا روابط امروز را تخریب کنند. این نیز نکته عجیبی است. نکته سوم اینکه ای‌کاش حداقل امانت‌داری در گفتار رعایت می‌شد. مثلاً در خصوص گفتگوی آقای رودنکو، معاون وزیر خارجه روسیه، در دومای روسیه، یکی از نمایندگان از ایشان پرسید که آیا معاهده مشارکت راهبردی با ایران شامل این می‌شود که اگر به ایران حمله شود، روسیه باید دفاع کند؟ ایشان پاسخ دادند که نه، چنین چیزی در این معاهده نیست، هرچند ما متحد ایران هستیم. ایران در اینجا بین دو گزینه بود؛ یا باید مانند کره شمالی و بلاروس، قراردادی با روسیه امضا می‌کرد که اگر به ما حمله شد، روسیه از ما دفاع کند – که اگر این کار را می‌کردیم، می‌گفتند استقلال ایران را فروختند – یا همان‌طور که الآن هست، با احترام و استقلال روابط داشته باشیم. حالا که روسیه می‌گوید چنین بندی در توافق‌نامه نیست، برخی رسانه‌های معاند فارسی‌زبان آمدند و جملاتی ساختگی به نام معاون وزیر خارجه روسیه منتشر کردند. اما دوستان ما در ایران پیگیری نکردند، در حالی که من متن اصلی را ترجمه کردم و برای مسئولین کشور ارسال کردم تا از موضع‌گیری اشتباه جلوگیری شود، و همه نیز تأیید کردند که پاسخ ایشان منطقی و درست است. اگر بخواهم از این جریان‌سازی‌ها، غیرامانت‌داری‌ها و بی‌صداقتی‌ها بگویم، بسیار است. ما طبعاً «روسوفیل» نیستیم، همچنان‌که «انگلوفیل» و یا طرفدار آمریکا هم نیستیم. ما طرفدار منافع ملی ایران هستیم. من در اینجا به عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران موظفم قاطعانه از منافع کشورم دفاع کنم. اما اینکه نگذاریم متحدین ما با ما متحد باشند و هر روز با استفاده از منابع رسانه‌ای غرب، جریانی علیه روابط کشورمان ایجاد کنیم، این انصاف نیست.
